شکی نیست همه‌ی ائمه‌ی معصومین علیهم‌السلام، اسوه‌ی تقوا و پرهیزگاری بوده‌اند اما اینکه از بین سایر ائمه، امام جواد علیه‌السلام به طور ویژه، ملقب به «تقی» به معنی پرهیزگار می‌شود، به شرایط خاص ِ دوران امامت حضرت بازمی‌گردد.

دوران امامت امام محمدتقی علیه‌السلام در زمان خلافت عباسیان بود. خلفای عباسی که در دشمنی و عداوت با اهل بیت عصمت و طهارت، رقابت تنگاتنگی با امویان داشتند، گوی سبقت را از آنها ربوده برای تخریب چهره‌ی امام معصوم و جایگاه او نزد شیعیان و طرفدارانش، به انحاء مختلف سعی در بدنام کردن و آلوده جلوه دادن حضرت به لهو و لعب و عیاشی‌های دربار عباسی داشتند.

نقل است مامون شخصى به نام مخارق که نوازنده و خواننده بود و ریش بسیار بلندى داشت را به حضور طلبید. هنگامى که مخارق نزد مامون آمد، او را مخاطب قرار داد و گفت:«اى خلیفه! هر مشکلى که در رابطه با مسائل دنیوى داشته باشى، حل خواهم کرد.» سپس آمد و در مقابل امام جواد علیه‌السلام نشست. نعره‌اى کشید و تمام اهل منزل اطراف او جمع شدند. بعد از آن، مشغول نوازندگى و ساز و آواز شد. آن مجلس ساعتى به همین منوال گذشت و حضرت بدون کم‌ترین توجهى سر مبارکش را پائین انداخته، به چپ و راست هم نگاه نمی‌کرد. سپس نگاهى غضبناک به مخارق انداخت و با صدای بلند به او فرمود:«اتّق اللّه یا ذالعثنون»؛ اى صاحب ریش بلند، از خدا بترس و تقواى الهى را رعایت کن! ناگهان آلت موسیقى که در دست مخارق بود بر زمین افتاد، هر دو دستش خشک شد و دیگر قادر به حرکت دادن دست‌هایش ‍ نشد. با همین حالت شرمندگى از آن مجلس خارج شد و به همین شکل، فلج و بیچاره باقى ماند تا از دنیا رفت. میگویند وقتی مأمون علت افلیج شدن را از خود مخارق، جویا شد که چگونه به چنین بلائى گرفتار شدی؟ مخارق در جواب مامون گفت:«آن هنگام که محمّدجواد علیه السلام بر سرم فریاد زد، ناگهان چنان لرزه‌اى بر اندامم افتاد که دیگر چیزى نفهمیدم. در همان لحظه، دست‌هایم از حرکت باز ایستاد و در چنین حالتى قرار گرفتم.»*

فراهم بودن بساط معصیت و پرهیزگاری امام جواد علیه‌السلام در برابر آن، جلوه‌ی خاصِ تقوای ایشان را در میان مردم آشکار کرده، حضرت را به «تقی» مشهور کرد.

*http://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=9022